Istanbul Protocol geactualiseerd
Zomer 2022 werd de langverwachte actualisering van het Istanbul Protocol gepubliceerd. Het proces om het document te vernieuwen duurde 6 jaar en er waren meer dan 180 professionals bij betrokken. De herziene versie geeft extra richtlijnen voor zorgprofessionals met betrekking tot het documenteren van marteling en mishandeling in verschillende contexten. Ook bevat het Istanbul Protocol een stap-voor-stap gids voor landen om het protocol te implementeren.
De geactualiseerde versie geeft een overzicht van de meest recent jurisprudentie als ook van de vele lessen geleerd in het gebruik van het protocol de afgelopen twintig jaar.
Meer over het Istanbul Protocol 2022 en de publicatie ervan is hier verkrijgbaar.
Jaarverslag 2021 online beschikbaar
Ons jaarverslag 2021 is online beschikbaar. Ook in 2021 kon iMMO slachtoffers van marteling blijven bijstaan met medisch onderzoek, mede dankzij de onverminderde steun van vele fondsen, partners en donateurs. Het aantal aanvragen steeg weer ten opzichte van het jaar ervoor, maar iMMO ziet dat de asielketen snel aan het vastlopen is. Lees het jaarverslag
iMMO vraagt Tweede Kamer om meer aandacht voor menselijk leed gemartelde asielzoekers
Voor de zomer werd de VVD en D66 opgedragen om gezamenlijk een document te schrijven met hun visie op de komende regeringsperiode. iMMO schreef hen een brief om aandacht te vragen “voor het menselijk leed dat wordt veroorzaakt door een te rigide uitvoer van de moeilijke taak van de IND. Wij kunnen als medici niet anders dan concluderen dat er nog veel te winnen valt indien de IND ten behoeve van een zorgvuldige uitvoer veel meer kennis opdoet over de gevolgen van ernstig trauma en geweld. Het leidt naar onze overtuiging tot een verbetering van de beslispraktijk, minder slepende en kostbare rechtszaken en minder gezondheidsschade bij betrokkenen.” De brief ging ook naar andere tweede kamer fracties.
Jaarverslag 2020 online beschikbaar
Nu ook online beschikbaar, ons jaarverslag 2020. Ondanks Covid-19 kon iMMO slachtoffers van marteling blijven bijstaan met medisch onderzoek, mede dankzij de onverminderde steun van vele fondsen, partners en donateurs. Wel zien we steeds meer effect van het vastlopen van de asielketen.
Lees het jaarverslag
Advocaten en academici vergelijken onrecht in het vreemdelingenrecht met de toeslagenaffaire
Advocaten en academici die zich bezighouden met vreemdelingenrecht en migratierecht herkennen de houding van de overheid in de toeslagenaffaire in hun eigen veld. Samen vormden zij de initiatiefgroep ‘ongekend onrecht binnen het vreemdelingenrecht’. Begin april 2021 resulteerde deze samenwerking in twee publicaties:
De academici van het Radboud Centrum voor Migratierecht publiceerden hun onderzoek ‘Ongezien onrecht in het vreemdelingenrecht‘ in een hoofdartikel in het Nederland Juristenblad (nr. 14/2021) dat volledig gewijd is aan het onderwerp. Het onderzoek betoogt dat onrecht in het vreemdelingenrecht voortkomt uit vergelijkbare factoren als die speelden in de toeslagenaffaire. Lees hier verder.
De tweede publicatie betreft een ‘zwartboek’, samengesteld door leden van de Vereniging Asieladvocaten en juristen Nederland (VAJN) en de Specialistenvereniging Migratierecht Nederland (SVMA). Deze bundel ‘Ongehoord; Onrecht in het vreemdelingenrecht’ bevat 48 casus waarin samenstellers de ‘duidelijkste parallel zien met de kinderopvangtoeslagaffaire.’ Met de bundel willen de advocaten ‘een broodnodig debat in gang te zetten over het functioneren van wetgever, parlement, uitvoerings- organisatie en rechtelijke macht binnen het vreemdelingenrecht.’ In de bundel ook meerdere casus waarin iMMO een medische rapportage heeft uitgebracht.
Klik hier voor de publicatie.
Mensenhandel medisch gezien
Anders dan in de asielprocedure speelt bij mensenhandel medisch onderzoek naar de samenhang tussen medische klachten en het verhaal van het slachtoffer nauwelijks een rol. Ten onrechte, concluderen Sabine Leermakers, Sjoerd van Bemmel en Frank Noteboom. Omdat slachtoffers van mensenhandel vaak enorme drempels ervaren om hun verhaal te vertellen, is de extra informatie uit forensisch medisch onderzoek belangrijk voor de beoordeling van hun relaas. De auteurs onderzochten iMMO-rapportages en concluderen dat medische informatie die expliciet wordt verzameld met het doel de causaliteit tussen de medische klachten en het mensenhandelrelaas te beoordelen, van groot belang kan zijn.
Lees hier A&MR 2021-2. Vanaf september 2021 vindt u het artikel op onze website.
IND stelt te hoge eisen aan bewijslast asielzoeker: Amnesty International
Wanneer de IND de gestelde herkomst van een asielzoeker niet gelooft, wordt er verder niet meer inhoudelijk naar een asielverzoek gekeken. Ook iMMO-rapportages worden dan terzijde geschoven. Dit wordt beschreven in het rapport Bewijsnood: Wanneer nationaliteit en identiteit ongeloofwaardig worden bevonden (november 2020) van Amnesty International.
Het rapport is gebaseerd op uitgebreid jurisprudentieonderzoek, analyse van meer dan vijftig uitspraken en onderzoek van bijna dertig dossiers. Daarnaast is er gesproken met asielzoekers, asieladvocaten en vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties werkzaam op het gebied van mensenrechten en vluchtelingen. IMMO herkent de analyse van het onderzoek.
Wanneer iMMO na een eerste afwijzing aantoont dat littekens (zeer) consistent zijn met in het asielrelaas beschreven martelingen, beschouwt de IND dit niet als aanvullend bewijs in gevallen waar land van herkomst ongeloofwaardig wordt geacht en wordt een rapportage terzijde geschoven.
Vanwege deze zeer moeilijk bewijslast doet iMMO inmiddels geen medisch onderzoek meer wanneer er getwijfeld wordt aan de nationaliteit. Annemieke Keunen, directeur van iMMO: “Al heeft iemand naar eigen zeggen veel medische klachten en littekens als gevolg van foltering en geweld, in de praktijk is gebleken dat de IND een onderzoek daarnaar terzijde schuift vanwege de onbekende nationaliteit/identiteit.”
Het rapport van Amnesty laat tevens de paradox zien dat een afgewezen asielzoeker wel uitgezet worden naar een land dat volgens de IND niet het herkomstland is. Hierbij wordt vervolgens niet meer gekeken naar het risico op vervolging bij terugkomst. Nederland schendt hiermee het Vluchtelingenverdrag en Artikel 3 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mensen.
Lees hier het rapport van Amnesty, het persbericht van Amnesty kunt u hier inzien.
Zie ook berichtgeving in het NRC, hier te lezen.
Commentaar bij een actuele uitspraak
Welwillende en actieve houding staatssecretaris verwacht bij
uitvoering medisch onderzoek
door Annemieke Keunen en Ashley Terlouw
in de rubriek Uitspraak Uitgelicht, Asiel- & Migrantenrecht 2020-9
Onder bovenstaande titel staan Annemieke Keunen (directeur iMMO) en Ashley Terlouw (hoogleraar Rechtssociologie Radboud Universiteit en lid Professionele Raad iMMO) in Asiel en Migrantenrecht stil bij een uitvoerig gemotiveerde uitspraak van de Rechtbank Den Bosch. Klik hier voor de uitspraak. De auteurs lichten drie punten uit de uitspraak toe: wanneer is een medisch onderzoek geïndiceerd, moet de staatssecretaris op de uitkomst van een iMMO-onderzoek wachten en hoe kan de onderzoeker voldoen aan de eis van de ABRvS dat uit het medisch onderzoek moet blijken op welke onderdelen van het asielrelaas geconstateerde beperkingen om consistent te verklaren betrekking hebben.
Klik hier voor het commentaar ‘Welwillende en actieve houding staatssecretaris verwacht bij uitvoering medisch onderzoek’
Publicatie iMMO
Beoordeling van forensisch medische rapportages in de asielprocedure
Meeuw Kollen, Lenneke Heeffer, Annemieke Keunen en Elsbeth Kors, A&MR 2020-4
In dit artikel schetsen de auteurs de werkwijze van iMMO, het gebruik van het Istanbul Protocol en de invloed van psychische klachten op het geheugen en het verklaren door de vreemdeling. Critici menen dat een medische rapportage weinig kan bijdragen aan de geloofwaardigheidsbeoordeling door de beslisautoriteit, omdat die veelal ruimte laat voor andere oorzaken, niets kan zeggen over de context van het gestelde relaas en het verhaal van de vreemdeling voor waar aanneemt. De auteurs analyseren de misverstanden aan de hand van Afdelingsjurisprudentie en voorbeelden uit dossieronderzoek. Ze doen ook suggesties voor verbetering van de praktijk. Zo zou een gestandaardiseerde werkwijze en training het wederzijds begrip tussen artsen en juristen kunnen versterken.
Klik hier voor het artikel ‘Beoordeling van forensisch medische rapportages in de asielprocedure‘.
16 mei Bijeenkomst iMMO
In het kader van de samenwerking tussen iMMO en VluchtelingenWerk Nederland (VWN) – zie nieuwsbericht hieronder – heeft iMMO op donderdag 16 mei een feestelijke bijeenkomst georganiseerd. Genodigden: medewerkers en (oud-)besturen iMMO en VWN, fondsen, Adviesraad en Professionele Raad iMMO. Het doel van de bijeenkomst was elkaar te ontmoeten, afscheid te nemen van vertrekkende en kennis te maken met nieuwe functionarissen, en met elkaar van gedachten te wisselen over de rol en positie van iMMO in de toekomst.
De bijeenkomst werd geopend en geleid door de nieuwe voorzitter van iMMO, Jan van der Werff.
Directeur Annemieke Keunen hield een presentatie getiteld ‘Gloeiend hete stenen’. Eerst schetste zij de context van het ontstaan en de ontwikkeling van het iMMO-onderzoek en noemde zij ‘de gloeiend hete stenen, obstakels waar iMMO tegenaan liep en loopt bij de uitvoering van de werkzaamheden en ingezet beleid. Daarna zette zij uiteen hoe zij zou willen bouwen aan de inhoudelijke en financiële toekomst, en in samenwerking met VWN, founding partners en fondsen.
Na de pauze volgde de presentatie ‘Hoe vertel ik dat’ van Elsbeth Kors, klinisch psycholoog/psychotherapeut. Zij zette uiteen hoe met het onderbouwen van medische klachten het forensisch medisch onderzoek een meerwaarde kan hebben in de asielprocedure.
Tussen de verschillende programmaonderdelen door gaven de individuele (voormalige) leden van de statutaire organen van iMMO in het kort hun visie op de rol van iMMO in de toekomst en op hun eigen rol, en spraken zij een aantal wensen uit richting de organisatie.
Samenwerking iMMO – VluchtelingenWerk Nederland
15 maart 2019
De Stichting instituut voor Mensenrechten en Medisch Onderzoek (iMMO) voert sinds begin 2012 forensisch medische onderzoeken (fmo’s) uit bij vermoede slachtoffers van marteling en inhumane behandeling, dit in het bijzonder in het kader van de asielprocedure. iMMO werkt daartoe als zelfstandige organisatie met een klein bezoldigd bureau, dat een groep van gemiddeld circa 35 onbezoldigde vrijwilliger-rapporteurs (artsen en psychologen) bij de uitvoering van de fmo’s ondersteunt. Per jaar worden 150 tot 180 onderzoeksvragen ingediend, na triage leiden ongeveer 100 daarvan tot een volledig uitgevoerd fmo. Daarnaast brengt iMMO enkele tientallen enkelvoudige adviezen uit.
Het profiel van iMMO wordt gekenmerkt door:
- professionaliteit: de inhoudelijke kwaliteit van de beoordeling door iMMO is leidend;
- onafhankelijkheid: iMMO is geen belangenbehartiger van asielzoeker, overheden of instellingen;
- toegankelijkheid. iMMO is zonder financiële drempel toegankelijk.
De reputatie van het instituut is gevestigd bij overheden, in jurisprudentie en in literatuur.
Verandering
Na uitvoerig intern beraad alsmede intensief overleg met sleutelorganisaties gaat iMMO met ingang van 15 maart 2019 zijn opzet veranderen. Het gaat hierbij om verbetering van zowel de kwaliteit van de dienstverlening, de doelmatigheid van de werkzaamheden als de robuustheid van de organisatie. De organisatiewijziging vertaalt zich in een tweetal hoofdpunten en een stevige ambitie voor de komende jaren:
- iMMO blijft een aparte rechtspersoon (stichting) en die deel gaat uitmaken van het grotere verband van Vereniging VluchtelingenWerk Nederland (VWN). Met ingang van genoemde datum benoemt VWN het bestuur van stichting iMMO. De samenwerking met VWN biedt de mogelijkheid kennis en ervaring uit te wisselen en ook op andere terreinen synergie te realiseren.
- Gelijktijdig wordt een nieuw statutair orgaan ingesteld: de Professionele Raad. De Professionele Raad bewaakt de onafhankelijkheid en de kwaliteit van de werkzaamheden van iMMO, te weten het voorbereiden en uitvoeren van fmo’s alsmede onderwijs, voorlichting en onderzoek op dat terrein. Het orgaan kan daartoe aanwijzingen geven aan directie en bestuur. Daarnaast heeft de Raad een adviserende rol en dient hij als klankbord voor directie en bestuur van iMMO.
Voorts is de ambitie dat iMMO de komende jaren toewerkt naar een kleiner, vast team van 10 à 15 rapporteurs, die zich elk verbinden jaarlijks een bepaald quotum fmo’s te verrichten en daarvoor bezoldigd worden. Zij doen dit deeltijds naast hun reguliere baan of praktijk. Om die ambitie te kunnen realiseren moeten aanvullende fondsen worden verworven. In de komende tijd is de inzet van vrijwilliger-rapporteurs hard nodig en essentieel om iMMO naar de toekomst te brengen.
Afscheid bestuurs- en adviesraadleden iMMO
In het kader van de samenwerking tussen iMMO en VWN vindt een bestuurswisseling plaats én wordt afscheid genomen van de Adviesraad. René Peters, Kees Groenendijk en Ronald Rijnders hebben per 15 maart jl. hun bestuurstaken overgedragen. René Peters was vanaf 2011 intensief bij de oprichting van iMMO betrokken. Als voorzitter heeft hij van voorjaar 2011 tot voorjaar 2019 de stichting met grote inzet en professionaliteit helpen groeien en uitbouwen. Hij ging bestuur en directie voor met vaste hand, visie en overtuigingskracht. Zonder zijn betrokkenheid zou iMMO niet zijn wat het nu is.
Ronald Rijnders en Kees Groenendijk waren beiden als bestuurslid bij iMMO betrokken vanaf voorjaar 2012; Ronald Rijnders vanwege zijn expertise op het terrein van forensisch onderzoek; Kees Groenendijk vanwege zijn kennis over de juridische context waarin iMMO zich bevindt. Beiden hebben veelvuldig hun grote expertise en ervaring onbaatzuchtig gedeeld en met het bestuur de koers bepaald.
Stichting iMMO is hen allen enorm veel dank verschuldigd.
Afscheid wordt ook genomen van bijna alle leden van de Adviesraad van iMMO onder voorzitterschap van Piet van Geel. De raad bestond uit leden afkomstig van de founding partners van iMMO en daarnaast experts op het terrein van mensenrechten, medische ethiek, forensisch onderzoek en het asielrecht. Op sommige individuele leden werd meer dan anderen een beroep gedaan maar het bestaan van een dergelijk adviesorgaan als geheel, was van onmiskenbaar belang voor de extra inhoudelijke toetsing en maatschappelijke inbedding. iMMO is veel dank verschuldigd aan alle leden: Piet van Geel, Sebastiaan de Groot, Patricia Heijdenrijk-Can, Eduard Nazarski,Tim Noordhof, Petra Schultz, Han Schumacher, Wil Voogt en Jan Wilke Reerds.
Overdracht voorzitterschap, van links naar rechts:
René Peters, voorzitter iMMO van 14-07-2011 tot 15-03-2019 en
Jan van der Werff, voorzitter iMMO vanaf 15-03-2019, lid landelijk bestuur VWN
en directeur-bestuurder VluchtelingenWerk Oost-Nederland
Nieuwe bestuur iMMO, van links naar rechts:
Jan van der Werff, voorzitter
Ernst Faber, penningmeester iMMO, sinds juli 2014 ook in het vorige bestuur
Tineke Parson, vice-voorzitter en penningmeester iMMO, lid landelijk bestuur VWN
en directeur-bestuurder VluchtelingenWerk West en Midden-Nederland
Toast op de samenwerking iMMO – VWN , van links naar rechts
Tineke Parson, René Peters, Annemieke Keunen (directeur iMMO), Ronald Rijnders (aftredend bestuurslid iMMO), Tim Noordhof (manager Expertise VWN ), Jan van der Werff, Kees Groenendijk (aftredend bestuurslid) en Ernst Faber.
Hidden evidence of torture, Medico-legal reports in the European Union asylum procedure
Maartje Goudswaard (forensisch arts IMMO), Eeuw van den Heuvel (juridisch adviseur iMMO en Juliet Cohen (head of doctors, Freedom from Torture, UK) in MTb nr. 3, september 2018 – volume 57
Naar aanleiding van het Europese project dat iMMO in samenwerking met ngo’s uit Hongarije en Frankrijk heeft uitgevoerd in 2017 is dit artikel gepubliceerd.
Hierin wordt de (nieuwe) Europese regelgeving omtrent het forensisch medisch onderzoek (FMO) in de asielprocedure beschreven en de huidige problemen en uitdagingen omtrent het FMO in de EU. Het geeft een goed beeld van de huidige praktijk met voorbeelden van de situatie in Nederland.
Klik hier voor het artikel.
Identification of asylum seekers with special reception and procedural needs in the Dutch asylum procedure
Rapport van Marcelle Reneman (universitair docent Migratierecht VU),
& Y. Al Tamimi, VU Migration Law Series No 16
Het rapport gaat in op de manier waarop de IND en het COA asielzoekers met speciale behoeften herkennen. Er wordt aandacht besteed aan het Medisch Advies Horen en Beslissen (FMMU-advies), het Forensisch Medisch Onderzoek en signaleringsmethoden die de medische dienst (GCA/GZA) gebruikt in de opvangcentra. Bovendien beschrijft het rapport het systeem van medische zorg in Nederland en de manier waarop het COA en de IND rekening houden met de speciale behoeften van asielzoekers in de opvangcentra en de asielprocedure.
Klik hier voor het rapport.
EU-AMIF-project afgesloten op 29 juni 2017
Co-funded by the European Union
Common forensic standards for the medical examination in the asylum procedure : Art. 18 Directive 2013/32/EU. A genuine contribution to decision-making
Onder bovenstaande titel coördineerde iMMO van 1 januari 2016 tot en met 30 juni 2017 op verzoek van het Directoraat-generaal Migratie en Binnenlandse Zaken van de Europese Commissie, een Europees project.
Het doel was om samen met EU-zusterorganisaties een doelmatig medisch onderzoek te ontwikkelen dat kan worden ingezet om te voorzien in een medisch onderzoek conform artikel 18.
Er ligt nu een Engelstalig format medisch onderzoek met bijpassende richtlijnen:
‘Medical examination in the asylum procedure. Article 18 Directive 2013/32/EU’.
Dit biedt zowel voor de uitvoerende medici als voor de beslisambtenaren en juristen handvatten voor de uitvoer en de toepassing van een medisch onderzoek in de asielpraktijk.
Op 29 juni jl. heeft iMMO ter afsluiting van het project een internationaal symposium georganiseerd waar de resultaten werden gepresenteerd.*
Het symposium d.d. 29 juni 2017
‘Medical Examination in the Asylum Procedure Art. 18 Directive 2013/32/EU’
Het symposium werd georganiseerd voor genodigden, waaronder internationaal experts op het gebied van medisch onderzoek in de asielprocedure, medewerkers immigratiedienst Nl, rechters en juridisch adviseurs VreemdelingenKamers, advocaten asielrecht, onderzoekers van verschillende universiteiten en beleidsmedewerkers van onder andere VluchtelingenWerk Nl, ACVZ, Nidos, CKM-Fier en de Nationaal Rapporteur Mensenhandel. In totaal namen 52 personen deel aan het symposium
(L) Juliet Cohen
(R) Marcelle Reneman
In de ochtend interviewde de directeur van iMMO, Annemieke Keunen, een voormalig asielonderzoeker die in het verleden door iMMO werd onderzocht. Daarna volgden twee lezingen: ‘Understanding medical evidence’ door Dr Juliet Cohen ( Head of Doctors Medico-Legal Reports Service, Freedom from Torture) en ‘The impact of a medical examination in the Dutch asylum procedure’ door Marcelle Reneman (universitair docent bij de sectie Migratierecht van de afdeling Staats- en Bestuursrecht van de VU).
panel v.l.n.r.
Mathijs Hoogstad
Igna Oomen,
Juliet Cohen,
Kees Groenendijk,
Ginette Albersen en
Steffie van Lokven
In de middag vond een paneldiscussie plaats onder leiding van Prof. C.A. Groenendijk, emeritus hoogleraar Rechtssociologie en lid van het bestuur van iMMO. Het panel bestaande uit een arts (Juliet Cohen), een psycholoog (Mathijs Hoogstad), een IND-medewerker (Ginette Albersen), een asieladvocaat (Igna Oomen) en een vreemdelingenrechter (Steffie van Lokven) boog zich aan de hand van drie stellingen over de toepassing van het medisch onderzoek naar steunbewijs in de asielprocedure.
In de tweede helft van de middag presenteerden de drie projectlanden Frankrijk, Hongarije en Nederland kort de resultaten van het project. Het ontwikkelde format is geheel gestoeld op het door de VN aanvaarde Istanbul Protocol. Het projectteam werd dan ook bijgestaan door medici met grote expertise in het gebruik van het Istanbul Protocol bij forensisch medisch onderzoek:
Önder Özkalipci (een van de auteurs van het protocol), dr. Juliet Cohen (hoofd Forensisch medische rapportages Freedom from Torture) en prof. dr. Duarte Nuno Vieira (hoogleraar forensische geneeskunde universiteit Coïmbra en lid IFEG).
Het ontwikkelde format is met 25 medische onderzoeken per deelnemend land getoetst. Er bestaat in alle drie landen een lange traditie waarbij de advocatuur medische rapportages aanvraagt over mogelijke slachtoffers van foltering en geweld. Het zijn onafhankelijke instellingen zoals iMMO die deze rapportages verzorgen. Vanwege de nieuwe EU-procedurerichtlijn moeten alle EU-immigratiediensten nu een medisch onderzoek in de beslispraktijk mogelijk maken. Bij aanvang van het AMIF-project hadden de Franse en Hongaarse immigratiediensten nog geen regeling op dat vlak getroffen. In Nederland daarentegen, had de IND er inmiddels voor gekozen om artikel 18 onderzoeken uit te laten voeren door de forensische onderzoeksinstellingen van justitie: het NIFP en het NFI. In Nederland werden daarmee in 2016 simultaan toetsingskaders voor een artikel 18-onderzoek ontwikkeld.
Over het verloop van het project én de belangrijkste overwegingen van de pilot werd een apart projectrapport uitgebracht. Dit werd aan het eind van het symposium door Annemieke Keunen (L) aangeboden aan mw. Nanette van Schelven (M), plaatsvervangend directeur van de Nederlandse Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en mw. Riikka Peltonen (R), Quality and Vulnerable Groups Officer van de European Asylum Support Office (EASO).
Beiden hielden een korte toespraak over het belang van het medisch onderzoek in de asielprocedure. Klik hier voor het project report: ‘Common forensic standards for the medical examination in the asylum procedure. Article 18 Directive 2013/32/EU. A general contribution to decision making’
Klik hier voor het ontwikkelde format met twee trainingsmodules, één voor medici die rapporteren en één voor de beslisambtenaren en juristen die medische rapportages moeten beoordelen: ‘Medical examination in the asylum procedure. Article 18 Directive 2013/32/EU’.
iMMO hoopt van harte dat de uitkomsten van het project bijdragen aan een verdere inhoudelijke discussie binnen Nederland en daarbuiten over dit type medisch onderzoek binnen de asiel procedure.
iMMO in Reporter Radio op NPO Radio 1
over
Afghaanse minderjarige slachtoffers van seksueel misbruik
Zondag 12 februari. Uitzending gemist? Klik hier.
Overleg iMMO-IND, januari 2017
Tijdens het regulier overleg iMMO – IND in januari jl. is gesproken over de resultaten van het onderzoek dat de IND heeft laten uitvoeren naar de rol van iMMO-rapportages bij beslissingen op asiel: Onderzoek naar rol iMMO-rapportage in asielzaken (3 november 2016). Het doel was te bepalen hoe vaak een iMMO-rapportage een substantiële bijdrage levert aan een nieuwe beslissing op asiel. Achterliggend doel was te bepalen of dientengevolge niet in meer gevallen dan tot nu toe gebruikelijk, een vergoeding aan iMMO op zijn plaats is. Het dossieronderzoek werd uitgevoerd door de Afdeling Onderzoek en Analyse van de IND op basis van die zaken waarin tussen 1 juli 2015 en 1 juli 2016 een iMMO-rapportage was ingebracht.
Het aantal bruikbare dossiers werd bepaald op 123 (in 1e of opvolgende procedures). Daarvan was in 100 zaken (81%) bij sluiting van de onderzoeksperiode de uitslag op het asielverzoek bekend; in 56 zaken (45,5%) werd alsnog ingewilligd. Van die 56 inwilligingen oordeelde men dat dat in 35% geheel of gedeeltelijk op basis van de input van een iMMO-rapport was gebeurd. Met de IND-directie zijn afspraken gemaakt om nu zo spoedig mogelijk te komen tot een transparante wijze van vergoeden in alle procedures waarin een iMMO-onderzoek een aanwijsbare rol heeft gespeeld bij de uiteindelijke beslissing op asiel. Klik hier voor het rapport van de IND: Onderzoek naar rol iMMO-rapportage in asielzaken.
Verder is in het overleg afgesproken om opnieuw casuïstiek bijeenkomsten te beleggen teneinde de medische bevindingen in de asielcontext te kunnen bespreken.
IRCT International Scientific Symposium:
Delivering on the Promise of the Right to Rehabilitation
(Mexico, 5 – 7 december 2016)
iMMO heeft op 5 december een workshop verzorgd tijdens het International Rehabilitation Council for Torture Victims congres, dat afgelopen week plaatsvond in Mexico-Stad. iMMO en haar Hongaarse en Franse partners in het EU/AMIF-project hebben met de zaal gesproken over de opzet en voortgang van de ontwikkeling van een forensisch medisch onderzoek in de asielprocedures van alle EU-lidstaten.
Lees flyer: Flyer AMIF Symposium IRCT
Lees hier verder over het congres:
http://www.irct.org/media-and-resources/stories/article/895
Radiodocumentaire ‘De Littekenatlas’
iMMO 45 minuten op NPO Radio 1
‘De Littekenatlas’
Een documentaire van Guido Spring over het werk van iMMO
waarin rapporteurs, een cliënt, de IND en iMMO-stafleden
aan het woord komen.
25 september 2016
Uitzending gemist? Klik hier.
iMMO in het EU/AMIF-project: Common standards for the medical examination in the asylum procedure Art. 18 Directive 2013/32/EU
Co-funded by te European Union
iMMO geeft leiding aan een Europees project. Daarin wordt met twee zusterorganisaties uit Hongarije en Frankrijk én externe experts gewerkt aan de ontwikkeling van een doelmatig forensisch medisch onderzoek ter ondersteuning van asielprocedures. De uitkomst moet bruikbaar zijn voor immigratiediensten in alle EU lidstaten. Er is een samenwerking overeengekomen met de Nederlandse IND die input zal leveren op de relevante onderdelen. In dit kader vond op 18, 19 en 20 mei in Diemen een internationale expertbijeenkomst plaats met experts die een indrukwekkende staat van dienst hebben op het gebied van medisch onderzoek bij slachtoffers van foltering en geweld.
Op de eerste dag is samen met de vaste experts, te weten een lid van het European Asylum Support Office (Riikka Peltonen) en twee forensisch medisch artsen uit Engeland (Juliet Cohen) en Turkije (Önder Özkalipci), de voortgang van het project besproken. De conceptversies van het onderzoeksformat en de handleidingen voor de trainingen aan artsen, psychologen en beslisambtenaren van immigratiediensten stonden centraal.
De tweede dag stond in het licht van het thema ‘relevantie’. Wanneer acht een immigratiedienstmedewerker het relevant om een medisch onderzoek aan te vragen? Marije Giesberts en Ginette Albersen, senior medewerkers van de Immigratie- en Naturalisatiedienst, prof. dr. Duarte Nuno Vieira, forensisch arts van de Universiteit van Coïmbra, en Jane Herlihy, klinisch psycholoog/onderzoekster en directeur van Centre for Studies of Emotion and Law, leidden de dag in met voordrachten vanuit hun specifieke deskundigheid over aspecten die een rol kunnen spelen bij het bepalen van de relevantie van een medisch onderzoek in de asielprocedure.
Geïnspireerd door de drie voordrachten is in de middag met alle deskundigen waaronder vertegenwoordigers van de Raad voor de Rechtsbijstand, Vluchtelingenwerk en het Nederlands Forensisch Instituut voor Psychiatrie en Psychologie (NIFP) nader gediscussieerd over het thema.
De derde dag stond in het teken van de verdere ontwikkeling van een digitale fotoatlas ter ondersteuning van artsen bij het herkennen en beschrijven van littekens die tijdens de medische onderzoeken bij asielzoekers worden gezien. Op deze dag waren, naast de al aanwezige artsen, ook aanwezig: prof. Dr. R. W. Kreis, chirurg en brandwonden specialist, Dr. M. van der Linden, dermatoloog AMC en Dr. J. Oomen, internist/medisch antropoloog en verbonden aan iMMO.
Het komende jaar staat in het teken van een pilotfase waarbij Frankrijk, Hongarije en Nederland ieder 25 medische onderzoeken volgens het nieuw ontwikkelde format uitvoeren. Ook de bijbehorende trainingen voor artsen, psychologen en beslisambtenaren zullen worden uitgevoerd en geëvalueerd. In het voorjaar van 2017 volgt een expertbijeenkomst met onderzochten, leden van de rechterlijke macht, advocaten en IND-medewerkers. Het eindresultaat moet leiden tot een Engelstalige handleiding die op 29 juni 2017 wordt gepresenteerd tijdens een symposium.
Jurisprudentie iMMO-rapportages 2013-2016
Meeuw Kollen, juridisch medewerker iMMO, maart 2016
In dit document wordt een overzicht gegeven van rechtszaken uit de afgelopen drie jaar waarin iMMO-rapportages een aanzienlijke rol spelen. Er worden relevante uitspraken van de Raad van State (hierna de Afdeling) en rechtbanken toegelicht aan de hand van weerkerende thema’s zoals de relatie tussen de medische rapportage en een integrale weging, de beoordeling van de geloofwaardigheid en het belang van medische beperkingen. Jurisprudentie iMMO 2013-2016.
Gezondheidsraad
Briefadvies Geestelijke gezondheid van vluchtelingen
Den Haag: Gezondheidsraad, 2016; publicatienr. 2016/01
De Gezondheidsraad heeft een literatuuronderzoek verricht naar de Geestelijke gezondheid van vluchtelingen. De conclusie van de Gezondheidsraad: bij 13 tot 25 procent van de vluchtelingen is sprake van PTSS of depressie. Ter vergelijking: cijfers voor PTSS en depressie bij de Nederlandse bevolking zijn respectievelijk 2,6 en 6 procent. Zie verder Briefadvies Geestelijke gezondheid van vluchtelingen.
Stand van zaken FMO
op grond van artikel 18 herziene procedurelijn
Vluchtelingenwerk Nederland heeft hierover een artikel geplaatst in
de Update 2015 nr. 33. Klik hier voor een link naar het artikel.
Annual report 2014/2015 AIDA
Op 10 september jl. kwam het jaarrapport 2014/2015 uit van AIDA (The Asylum Information Database). Een database met informatie over asielprocedures, opvang en detentie in 16 EU-landen en 2 niet EU-landen. AIDA is een project van de Europese Raad voor vluchtelingen en ballingen ECRE.
Zie het jaarrapport 2014/2015 van AIDA en/of klik hier voor het persbericht.
Jaarverslag EASO over de asielsituatie in de EU
Het EASO (European Asylum Support Office) heeft op 8 juli jl. uitgebracht:
‘Het jaarverslag over de asielsituatie in de Europese Unie 2014’.
Klik hier voor ‘de belangrijkste bevindingen in het verslag’ en/of zie het persbericht.
Brief bestuur iMMO aan directie IND
In het kader van de implementatie van artikel 18 Procedure richtlijn 2013/32/EU is de IND een aanbestedingsprocedure gestart die op 8 juni jl. eindigde.
Het bestuur van iMMO heeft het Programma van Eisen en de nadere informatie daarover diepgaand bestudeerd. Het is na ampel beraad tot de conclusie gekomen dat dit Programma van Eisen niet verenigbaar is met de uitvoering van forensisch medische onderzoeken die voldoen aan aanvaardbare standaarden van professioneel handelen, objectiviteit en onafhankelijkheid. iMMO heeft daarom noodgedwongen afgezien van het uitbrengen van een aanbod. In deze brief van 9 juni 2015 brengt het bestuur van iMMO de IND op de hoogte van dit besluit.
iMMO blijft uiteraard medische onderzoeken uitvoeren in het kader van artikel 18 lid 2 of in herhaalde asielprocedures. iMMO gaat tevens voort met het initiëren van onderzoek en onderwijs.
Rapport UNHCR Asylum Trends 2014
De UNHCR heeft op 26 maart 2015 het rapport ‘Asylum Levels and Trends in Industrialized countries, 2014′ uitgebracht.
Klik hier om het rapport te downloaden.
Ethische dilemma’s in de GGZ voor asielzoekers
Op 24 maart jl. heeft de JWS (Johannes Wier Stichting voor gezondheidszorg en mensenrechten) de ‘Handreiking ethische dilemma’s in de GGZ voor asielzoekers’ gepresenteerd. Zie hier het persbericht.
Speuren naar symptomen, artikel over iMMO
In het maandblad De Psycholoog van november 2014, staat een artikel over het werk van iMMO: Speuren naar symptomen, onderzoek naar sporen van trauma.
De Psycholoog is het maandblad van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP),
het artikel is van Jeroen van Goor.
NIFP-rapport
Het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie (NIFP) heeft op verzoek van de IND en met instemming van iMMO in 2014 een onderzoek gedaan naar iMMO-rapportages. Het NIFP heeft de onderzoeksmethode van iMMO aan de hand van vijf rapportages beoordeeld. iMMO is blij met de algemene conclusie die luidt dat … ‘de rapportages in heldere taal zijn geschreven en goed leesbaar zijn voor niet-professionals. En hoewel iMMO pas twee jaar bestaat en werkt met rapporteurs die zij niet in dienst heeft, is zij er in de basis in geslaagd een state-of-the-art en herkenbaar adviesproduct te ontwikkelen’.
Het NIFP is het kennisinstituut voor forensische psychiatrie en psychologie. Het instituut heeft ervaring met forensisch medisch onderzoek in verschillende rechtsgebieden. iMMO heeft graag meegewerkt aan dit onderzoek omdat het illustreert dat ons werk serieus wordt genomen en dus ook getoetst kan worden. Het onderzoek heeft geresulteerd in het rapport ‘Medische steunbewijzen in de asielprocedure. Een onafhankelijk onderzoek naar de kwaliteit van iMMO-rapporten’ (september 2014)
De beoordeling betekent een mooie opsteker voor de inspanningen van iMMO. Uiteraard zijn er ook kritische reflecties en zinvolle suggesties gedaan. Deze helpen iMMO weer verder met het afleveren van een kwalitatief goed forensisch medisch onderzoek in het asielrecht. De uitkomsten van het NIFP-onderzoek zijn meteen besproken tijdens de recente intervisiebijeenkomsten met alle iMMO-rapporteurs. Veel aanbevelingen zijn inmiddels ingevoerd en worden al in de praktijk meegenomen. Indien iMMO over de resultaten met de IND heeft gesproken, kan het rapport gepubliceerd.
Advies ‘Sporen uit het verleden’ van de ACVZ
over de rol van medisch onderzoek bij de beoordeling van asielaanvragen
Op 3 juli jl. overhandigde de Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken (ACVZ) het advies ‘Sporen uit het verleden’ aan de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, de heer Fred Teeven. In dit advies schrijft de ACVZ dat Nederland maatregelen moet nemen om slachtoffers van marteling te herkennen in de asielprocedure.
Op 20 juli 2015 moet de nieuwe Europese Procedurerichtlijn in de Nederlandse regelgeving geïmplementeerd zijn. Artikel 18 van deze richtlijn verplicht de IND om medisch onderzoek naar mogelijke marteling of andere vormen van geweld in te stellen als dit relevant kan zijn voor de beoordeling van het asielverzoek en er voldoende sterke aanwijzingen zijn. Daarnaast wordt de IND verplicht om medisch onderzoek dat door de asielzoeker wordt ingebracht, mee te wegen in haar oordeel. De ACVZ heeft onderzocht welke maatregelen de staatssecretaris moet doorvoeren om te voldoen aan de eisen van artikel 18. Eén van de aanbevelingen is dat de IND een werkgroep met deskundige partijen, waaronder iMMO, zou moeten instellen om te komen tot een algemeen geaccepteerde standaard voor forensisch medisch onderzoek in de asielprocedure.
Volg deze link voor het advies.
Klik hier voor het persbericht bij het ACVZ-advies d.d. 03-07-2014.
Zie ook Medisch Contact: ‘Asielzoeker krijgt recht op medisch onderzoek’
Annual Report 2013-2014 van de ECRE
De Europese Raad voor vluchtelingen en ballingen (ECRE) is een pan-Europees samenwerkingsverband van 82 NGO’s en opgericht om de rechten van vluchtelingen, asielzoekers en ontheemden te beschermen en te bevorderen (http://ecre.org/).
ECRE heeft in 2013 een project opgestart dat tot doel heeft om onafhankelijke en up-to-date informatie aan de media, onderzoekers, advocaten, juristen en het publiek over de asielpraktijk in EU-lidstaten te verstrekken: The Asylum Information Database (AIDA).
De database bevat 16 nationale landenrapporten. Eén van de standaard onderwerpen behelst de wijze waarop in het betreffend EU-land een forensisch-medisch onderzoek wel of niet een rol speelt in de asielprocedure (http://www.asylumineurope.org/). In september werd het tweede jaaroverzicht aan de hand van deze rapporten gepresenteerd: ‘Mind the Gap. An NGO Perspective on Challenges to Accessing Protection in the Common European Asylum System’. http://www.asylumineurope.org/Annual_Report_2013-2014
Archief
Europees Project Maieutics afgesloten
IRCT: Getting the Evidence
