De eerste Nieuwsbrief van 2013. In de afgelopen maanden kwamen steeds meer reacties van de IND of een rechtbank binnen op een ingebrachte iMMO-rapportage. Ook hebben verschillende intervisie bijeenkomsten plaatsgevonden waarin alle iMMO-rapporteurs hun ervaring en expertise met elkaar konden delen. Nog vlak voor het eind van 2012 werd het Europees project Maieutics afgerond met een flinke publicatie. Van al deze zaken en meer vindt u in deze nieuwsbrief verslag.
 

Aantal aanvragen iMMO-onderzoek 2012

In 2012 heeft iMMO 210 aanvragen ontvangen voor een iMMO-onderzoek. Op 31 december waren er daarvan 148 medisch inhoudelijk beoordeeld en 51 praktisch maar niet inhoudelijk beoordeeld (er werd gewacht op toezending van ontbrekende stukken, nadere toelichting van de advocaat of stappen van de IND). 11 Aanvragen werden voorafgaande aan de beoordeling weer ingetrokken; bijvoorbeeld omdat iemand alsnog een vergunning had verkregen. Van de 148 zaken die inhoudelijk werden beoordeeld, werden er 97 toegewezen, 13 zaken resulteerden in een uitgebreid schriftelijk advies en 38 zaken werden afgewezen. Van de 97 toegewezen zaken zijn er 55 afgesloten met een iMMO-rapportage, 37 bevonden zich op 31 december 2012 in de onderzoeksfase en bij 5 zaken heeft geen doorgang van het onderzoek plaatsgevonden omdat de betrokkene met onbekende bestemming was vertrokken of was uitgezet. De advocaten van de 55 zaken waarin een iMMO-rapportage was opgesteld, zijn recent door iMMO benaderd met de vraag in welke fase van de asielprocedure zij de rapportage hadden ingediend en wat hiervan het resultaat was. In 17 zaken is door de IND een positieve beschikking afgegeven (asielaanvraag toegewezen). In 28 zaken loopt de procedure nog. In 2 zaken is de betrokkene met onbekende bestemming vertrokken. In 8 zaken hebben wij nog geen antwoord mogen ontvangen.

 

Over causaal verband en medisch steunbewijs

Het doel van een iMMO- onderzoek is antwoord te geven op de vraag of er sprake is van een causaal verband tussen littekens, en lichamelijke en/of psychische klachten enerzijds en gestelde martelingen en/of andere vormen van mishandeling anderzijds, en zo ja in welke gradatie. Het gaat hierbij dus om gezondheidsverschijnselen die een asielzoeker toeschrijft aan zijn (traumatische) ervaringen in het land van herkomst. Hoe een iMMO -rapporteur dit causaal verband wel of niet kan vaststellen, is uiteraard het meest cruciale onderdeel van het onderzoek en de rapportage. Hier leggen wij uit hoe hierbij de richtlijnen van het Istanbul Protocol worden toegepast. lees verder

Casuïstiek

Mishandeld en uitgeprocedeerd  
Het iMMO wordt gevraagd onderzoek te doen bij een 25-jarige uitgeprocedeerde man uit een West-Afrikaans land die ernstige klachten van neurologische en psychiatrische aard vertoont. Zijn advocaat vermoedt dat de klachten verband houden met de door cliënt beschreven martelingen en wil met een iMMO-rapportage een herhaalde asielaanvraag indienen. Het asielrelaas van de man is als volgt. Tijdens zijn adolescentie komt hij erachter dat hij homoseksueel is. Dit is een groot probleem omdat zijn vader een strenge moslim is en dit zeker zal afkeuren. Bovendien heerst er in zijn land een groot taboe op homoseksualiteit. Er ontstaan grote problemen als zijn vader hem betrapt terwijl hij met een vriend zit te zoenen. Zijn vader wordt razend, sleurt hem de straat op en roept de buurt bijeen om hem te mishandelen. Hij wordt ernstig aangepakt. Nadat hij een klap op zijn hoofd krijgt met een hard voorwerp, raakt hij buiten bewustzijn. lees verder

Aanvraag iMMO-onderzoek bij een Dublin-claim
Een advocaat vraagt het iMMO onderzoek te doen bij een Iraanse man die volgens de advocaat psychische problemen heeft die onvoldoende werden meegewogen in zijn asielaanvraag. Complicerende factor is dat de man eerder asiel heeft aangevraagd in Oostenrijk en dus volgens de Dublin-verordening zijn asielverzoek daar moet afhandelen Het was immers het eerste Europese land waar hij als asielzoeker binnenkwam en geregistreerd werd. Nederland verzoekt in dat geval aan Oostenrijk om deze Iraanse man terug te nemen en zijn asielverzoek te behandelen. Dit is de zogenaamde Dublin-claim. Als dit aan de orde is, verricht iMMO geen onderzoek omdat het asielverzoek niet in Nederland in behandeling wordt genomen en iemand vrijwel zeker teruggestuurd wordt naar het eerste land van aankomst.
lees verder 

Teruggestuurd en gemarteld  
Het iMMO kreeg een aanvraag voor het doen van onderzoek bij een man uit Sri Lanka. Hij had een flink aantal jaar geleden asiel  aangevraagd in Nederland omdat hij in zijn land verdacht werd van activiteiten voor de Tamil Tijgers. Hij was bedreigd door een regeringsgezinde Tamil groepering. Deze asielaanvraag werd afgewezen omdat de IND het niet geloofwaardig vond dat betrokkene iets had te vrezen in zijn land. In de jaren daarna heeft hij nog een paar herhaalde asielaanvragen gedaan die telkenmale snel afgewezen werden. In 2001 kwam hij in vreemdelingendetentie. In 2012 verzocht hij nogmaals asiel omdat hij op een Tamilwebsite vermeld werd met daarbij niet alleen zijn naam maar ook een foto tijdens een demonstratie in Europa. Ook waren er berichten over martelingen en verdwijningen bij naar Sri Lanka gerepatrieerde Tamils. Maar ook deze asielaanvraag werd afgewezen. Op de dag dat de rechtbank zich uitsprak over de vraag of betrokkene zijn beroep in Nederland  mocht  afwachten, werd hij al uitgezet naar Sri Lanka.
lees verder

iMMO-jurisprudentie

Hoewel zeldzaam kan in de beroepsfase, als het onderzoek van de rechtbank ter zitting al is gesloten, een zaak heropend worden - zolang er nog geen uitspraak is gedaan. In de afgelopen maanden is in twee verschillende zaken door omstandigheden pas ná sluiting van het onderzoek door de rechtbank, een iMMO-rapportage ingebracht. In de eerste zaak wilde de rechtbank niet wachten op de vooraf aangekondigde iMMO-rapportage en heeft de zitting laten doorgaan. Na behandeling van de zaak, maar voorafgaande aan de uitspraak heeft de rechtbank op grond van de alsnog ingediende iMMO-rapportage de zaak heropend en de IND gelegenheid gegeven te reageren op de rapportage van iMMO. De IND besluit daarop de betreden beschikking in te trekken en verzoekt de advocaat het beroep in te trekken. Bij de nieuwe beschikking verleent de IND betrokkene alsnog een status.
In de andere zaak zag de rechtbank geen aanleiding de rapportage alsnog mee te nemen in het onderzoek. De advocaat tekende daartegen hoger beroep aan, waar nog niet op is beslist.
In een recentere zaak, heeft de IND de aanvraag afgewezen. Betrokkene is in beroep gegaan en vraagt een voorlopige voorziening aan. Tijdens de behandeling daarvan oordeelt de voorzieningenrechter met verwijzing naar eerdere jurisprudentie, dat de IND de uitslag van het iMMO-onderzoek moet mee nemen in haar overwegingen.
Ten slotte nog een zaak waarin de rechter heeft besloten dat de IND opnieuw moest oordelen met inbegrip van de inhoud van het iMMO-rapport. Begin februari jongstleden werd de asielaanvraag alsnog toegewezen.
Veel zaken waarvoor een iMMO-onderzoek werd verricht, liggen nog bij de rechter.
Ga naar samenvattingen

Rapporteur aan het woord

Voortaan zult u in onze nieuwsbrief deze (nieuwe) rubriek aantreffen waarin een van onze rapporteurs verslag doet van zijn of haar ervaringen bij het verrichten van een iMMO-onderzoek. De primeur komt toe aan Janus Oomen (internist n.p. en medisch antropoloog) jarenlang verbonden aan de Medische Onderzoeks Groep van Amnesty  en vanaf het begin als rapporteur nauw betrokken bij iMMO.

Janus Oomen
Begin februari 2013 kreeg ik via iMMO van de asieladvocaat het bericht, dat zijn cliënt een A-status had gekregen. Ik moest de naam en de rapportage gaan opzoeken in mijn back-up.
lees verder

Europees project Maieutics afgesloten

iMMO heeft in 2011 en 2012 geparticipeerd in een EU samenwerkingsproject met organisaties uit Italië, Groot-Brittannië, Griekenland en Roemenië om te komen tot een 'good practise' voor het horen van asielzoekers die in het land van herkomst gemarteld zijn of slachtoffer werden van andere schendingen van mensenrechten. Centraal stond daarbij hoe om te gaan met medische problematiek indien dat het vertellen van het asielverhaal bij een immigratiedienst of de advocaat in de weg staat.
lees verder
lees het rapport

Verslag intervisiebijeenkomsten

Dit jaar zijn we gestart met het organiseren van intervisiebijeenkomsten voor de iMMO-rapporteurs. De bijeenkomsten zullen twee keer per jaar plaatsvinden; in het voor- en najaar. Doel van de bijeenkomsten is deskundigheidsbevordering door het uitwisselen van ervaring en kennis vanuit de verschillende achtergronden en disciplines. Daarnaast kunnen de stafleden van iMMO, klinisch psycholoog Elsbeth Kors en arts Evert Bloemen, met behulp van deze bijeenkomsten evalueren welke aspecten extra aandacht verdienen in de begeleiding bij het doen van onderzoek en het schrijven van een rapportage.
lees verder

Lezingen iMMO extern

10 december 2012
Op de Dag van de Mensenrechten, 10 december 2012, werd een bijeenkomst georganiseerd onder de titel ‘SamenWerken aan Herstel’, georganiseerd door de convenantpartners GGZ Asielzoekers en Vluchtelingen in samenwerking met GGZ Nederland. Annemieke Keunen heeft daar een lezing over het werk van iMMO verzorgd. Aan de hand van een casus werd geïllustreerd hoe een iMMO-rapportage noodzakelijk medisch steunbewijs kan leveren aan een mogelijk slachtoffer van marteling en geweld. De rapportage maakt mogelijk dat betrokkene zich (h) erkend voelt hetgeen bevorderend is voor rehabilitatie en herstel. De IND ontvangt belangrijke aanvullende informatie en kan deze gebruiken bij een zorgvuldige beoordeling van het asielverzoek.

15 maart 2013
Bij een bijeenkomst georganiseerd door de Raad voor de Rechtsbijstand hield Evert Bloemen namens iMMO op 15 maart jl. een verhaal voor circa 80 AC (aanmeldcentrum) advocaten. Hij heeft de werkwijze van het iMMO doorgenomen en gewezen op waar het iMMO wat betreft de verzoeken om onderzoek, wel of niet in zal gaan. Zo verricht het iMMO bijvoorbeeld geen onderzoek in art. 64 procedures terwijl daar vanuit de advocatuur wel veel vraag naar is. Ook is de plaats van een onderzoek in de asielprocedure besproken en werden advocaten aangespoord om, indien iemand er slecht aan toe lijkt toch vooral de signaleringslijst in te vullen en bij de IND om een nieuwe beoordeling door MediFirst te verzoeken.

Trainingen iMMO extern

21 januari 2013
Op uitnodiging van de Rechtbank Noord-Nederland hebben Annemieke Keunen en Elsbeth Kors op 21 januari jongstleden bij de locatie Groningen een workshop gehouden over het ontstaan en de werkwijze van iMMO. Juridisch medewerkers van de locatie Groningen en Assen waren daarbij aanwezig. Naast een algemene kennismaking met iMMO als instituut werd uitgebreid stil gestaan bij  medisch inhoudelijke aspecten die kunnen spelen in een asielprocedure en hoe deze door iMMO worden geobjectiveerd en beoordeeld. De medewerkers wilden graag meer informatie over somatische en psychiatrische problematiek. De volgende vragen kwamen onder andere naar voren: Waar wordt klinisch op gelet bij het doen van onderzoek, welke observaties zijn van belang? Hoe zien de psychologische testen eruit? Maar ook: wat is eigenlijk een PTSS of een depressie precies? Aan de hand van twee filmfragmenten over vrouwelijk slachtoffers van verkrachting in Congo, werden voorgaande vragen besproken. Deze kennismaking met de achtergrond en totstandkoming van de iMMO-rapportages, werd zeer gewaardeerd.

10 april 2013
Elsbeth Kors, iMMO-staflid en klinisch psycholoog, heeft op 10 april een training gegeven aan 16 medewerkers van VluchtelingenWerk Nederland werkzaam bij de AC’s  Ter Apel en Wageningen. De training had als doel meer te leren begrijpen hoe om te gaan met  asielzoekers met psychische problemen. Ook kwam de werkwijze van het iMMO natuurlijk aan bod. Onder de deelnemers bleek verder veel wantrouwen te heersen ten opzichte van MediFirst en het GC A. Ook is men bang dat de afgenomen Signaleringslijsten bij de verkeerde partijen belanden. iMMO staat op het standpunt dat de signaleringslijsten voor alle partijen een belangrijke indicatie vormen omdat veel asielzoekers alleen zijn en mantelzorg moeten ontberen. Zij zijn dus extra afhankelijk van de signalerings lijst die medewerkers van VWN kunnen aanreiken.

Contacten iMMO extern

iMMO - VluchtelingenWerk - IND 

Evert Bloemen, iMMO-staflid en arts, heeft op 20 november 2012 met verschillende medewerkers van de Afdeling Uitvoeringsadvies Asiel en Toegang van de IND en medewerkers van VluchtelingenWerk Nederland aanwezig. De aard en inhoud van de iMMO-rapportages is toegelicht en met elkaar besproken.

iMMO - Johannes Wier Stichting
Op 12 februari 2013 vond een onderhoud plaats tussen de voorzitter en bureau-coördinator van de JWS en de directeur van het iMMO. Er vond uitwisseling plaats van bekende en onbekende werkterreinen.

iMMO - VluchtelingenWerk
Verschillende keren hebben in februari en maart 2013 gesprekken plaatsgevonden tussen Vluchtelingenwerk en iMMO. Op sommige terreinen kan worden samengewerkt. Zo is onder andere met de afdeling expertise VWN afgesproken om jurisprudentie met betrekking tot het medisch steunbewijs met elkaar uit te wisselen ten behoeve van de wederzijdse kennisbevordering. Ook zullen wij elkaar op de relevante terreinen op de hoogte houden van eventuele ontwikkelingen.

iMMO - IND
Op 12 maart 2013 vond een vervolg overleg plaats tussen directie en bestuur van het iMMO en de hoofd directie, directeur asiel en afdeling uitvoering van de IND. Annemieke Keunen heeft verslag gedaan van de resultaten na één jaar iMMO en welke criteria iMMO hanteert voor toe- of afwijzing van aanvragen. Afgesproken werd om aan de hand van een nieuwe casuïstiekbespreking wederzijds vragen te kunnen beantwoorden over de inhoud van de IND-beschikkingen en iMMO-rapporten.

Publicaties

Het iMMO stelt zich voor. Interview met Annemieke Keunen en Evert Bloemen door Maaike Graaff, A&MR 2013 nr.02, pp. 101-103.

Maieutics. A common interdisciplinary working methodology (legal-psychological). Onder redactie van de Italian Counsil for Refugees-CIR (Rome 2012).